კითხვის ნიშნებს აჩენს არა მხოლოდ ის საკითხი თუ რატომ ვერ მოხდა „კურსკის“ ეკიპაჟის გადარჩენილი წევრების დროულად ევაკუირება, არამდ ისიც თუ საერთოდ რამ გამოიწვია აფეთქება წყალქვეშა სამხედრო გემზე.

უკანასკნელ წლებში კატასტროფის 10-მდე ვერსია გავრცელდა, ერთ-ერთი მათანი კი კურსკზე სადაზვერვო წყალქვეშა გემის თავდასხმის შესაძლებობასაც განიხილავს.

ადმირალებისა და ოფიციალური პირების მთელი რიგი ირწმუნებოდა, რომ „კურსკს“ ტორპედო ამერიკულმა წყალქვეშა გემმა ესროლა. ოფიციალურმა გამოძიებამ ამ ვერსიას მხარი არ დაუჭირა. ფრანგმა რეჟისორმა ჟან მიშელ კარემ თავის ფილმში, რომელიც საზოგადოებას 2005 წლის 7 იანვარს წარუდგინა, ამტკიცებს, რომ „კურსკის“ მიმართულებით ტორპედო ამერიკულმა წყალქვეშა გემმა „მემფისმა“ გაუშვა. მისი ვერსიის თანახმად, „კურსკი“ შკვალის ტიპის ახალი ტორპედოს საცდელ გასროლას ახორციელებდა, ამ პროცესს კი თვალს ორი ამერიკული წყალქვეშა გემი „მემფისი“ და „ტოლედო“ ინფორმაციის მოგროვების მიზნით ადევნებდა.

„ტოლედო“ რუსულ წყალქვეშა გემს იმდენად სახიფათო მანძილზე მიუახლოვდა, რომ ერთ მომენტში, „კურსკს“ შეეჯახა კიდეც. იმისთვის, რომ „ტოლედოს“ მისამართით კურსკის გასროლისთვის ხელი შეეშალა, „მემფისმა“ დაასწრო და რუსული წყალქვეშა გემის მიმართულებით Mk-48 ტიპის ტორპედო გაუშვა. ფილმის რეჟისორი ვარაუდობს, რომ რუსეთის პრეზიდენტმა, ვლადიმერ პუტინმა, „კურსკის“ კატასტროფის ნამდვილი მიზეზი განზრახ დამალა, რათა ამერიკასთან ურთიერთობის მკვეთრი გაუარესება, უფრო ცუდი სცენარის მიხედვით კი - მასთან საომარი სიტუაცია, თავიდან აერიდებინა. კატასტროფის ნამდვილი მიზეზის დამალვა მათი თვითმხილველების გაჩუმებას მოითხოვდა, ამის საუკეთესო თუმცა ყველაზე სასტიკი გზა, მეზღვაურების ჩაძირულ „კურსკზე“ დატოვება და სასიკვდილოდ გამეტება იყო.  ფრანგი რეჟისორი მიიჩნევს, რომ პუტინმა მეზღვაურები სისტემას შესწირა.

„კურსკის“ ჩაძირვიდან რამდენიმე დღის შემდეგ, რადარებმა მურმანსკის სანაპიროსთან ამერიკული წყალქვეშა ხომალდის, „SNN 691 მემფისის“ კვალი აღმოაჩინეს. რუსეთში ჟურნალისტური გამოძიება ეტაპობრივად დაიწყო. ნორვეგიის საელჩომ გაავრცელა განცხადება, რომელიც იტყობინებოდა, რომ „მემფისი“ ნორვეგიულ ქალაქ, ბერგენის პორტში ნამდვილად იმყოფებოდა, თუმცა მხოლოდ სარემონტო მიზნით. ჯაჭვის ყველაზე საეჭვო და ბუნდოვანი რგოლი კი განმარტების გარეშე დარჩა: როდის ან რა მიზნით შევიდა „მემფისი“ ბარენცის ზღვაში? „რია ნოვოსტიში“ აღნიშნული ინფორმაციის გამოქვეყნების შემდეგ, სააგენტოს რუსეთში ნორვეგიის საელჩოს კიდევ ერთი წარმომადგენელი, ულე ჰოპესტადი დაუკავშირდა და განუმარტა, რომ ოფიციალური განცხადების რუსულ ენაზე თარგმნისას დაშვებული შეცდომების (? - რედ.) გამო, საელჩოს მეშვეობით არაზუსტი ინფორმაცია გავრცელდა და რომ „მემფისი“ ბერგენის პორტში 18 აგვისტოს, ტრაგედიიდან 6 დღის შემდეგ, საკვების მარაგის შესავსებად შევიდა. აღნიშნული ვოიაჟი კი ამერიკულ მხარესთან ჯერ კიდევ ორი თვით ადრე იყო დაგეგმილი და შეთანხმებული.

სიმართლის გამოსააშკარავებლად, რუსმა სამხედრო ექსპერტებმა ფარულად იმ სატელიტური ფოტოების შესწავლა დაიწყეს, რომელიც „კურსკის“ ჩაძირვის მიდამოებში იქნა გადაღებული. „მემფისი“, რომელიც ე.წ. „ლოს ანჯელესის კლასის“ წყალქვეშა ხომალდთა ჯგუფს მიეკუთვნება, ტრაგედიიდან რამდენიმე ხნის შემდეგ, წყლის ზედაპირზე გამოჩნდა და ძალიან ნელა, დაახლოებით 8-9 კვანძის (16-17 კმ/სთ) სიჩქარით, ნორვეგიის სანაპიროს  ბერგენის მიმართულებით გაუყვა. „მემფისი“ „პიოტრ ველიკის“ რადარმაც დააფიქსირა.

საიტი „კავკაზ-ცენტრი“ კატასტროფის პირველ დღეებში ავრცელებდა ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ წყალქვეშა გემზე აფეთქება დაღესტნელი თვითმკვლელი ტერორისტის მიერ იყო გამოწვეული. ამ ვერსიის თანახმად, ეჭვს იწვევდა ზღვაში გასვლის მომენტისთვის, ეკიპაჟთან მიმაგრებული, ქარხანა „Дагдизель“-ის სპეციალისტი, მამედ გაჯიევი, რომელიც სწორედ დაღესტნიდან იყო და აფეთქების მომენტისთვის გემის პირველ განყოფილებაში იმყოფებოდა. არსებული ინფორმაციით, მან თვითონ გამოთქვა სურვილი, ჩეჩნებსა და დაღესტნელებს რუსეთის წინააღმდეგ ბრძოლაში დახმარებოდა. აღსანიშნავია, რომ ჩეჩნეთ-რუსეთის მეორე ომი აქტიურ ფაზაში 1999 წლის აგვისტოდან 2000 წლის მაისის ჩათვლით იყო, თუმცა მას შემდეგ რუსეთის წინააღმდეგ პარტიზანული ბრძოლა გაგრძელდა. საინტერესოა, რომ გამოძიებამ გაჯიევის უდანაშაულობა დაამტკიცა და საიტის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას პროპაგანდის მცდელობა უწოდა.

არსებობს კიდევ ერთი ვერსია, რომელიც ტექნიკურ ექსპერტს, იური ანტიპოვს, ეკუთვნის. ამ ვერსიის მიხედვით, „კურსკს“ შესაძლოა, მის მიერვე გაშვებული სასწავლო წყალქვეშა ტორპედო- „შკვალი“, მოხვდა. იური ანტიპოვის თქმით, სასწავლო რაკეტის გაშვების შემდეგ, დაუდგენელ ობიექტზე ასხლეტის შედეგად, კვლავ „კურსკს“ დაუბრუნდა. რუსული წყალქვეშა გემის კაპიტანმა დაუყოვნებლივ გასცა წყალში უფრო ღრმად ჩასვლის ბრძანება, რათა ტორპედოს დარტყმისთვის თავი აერიდებინა, მაგრამ „კურსკმა“ სიღრმეში ჩასვლა და ტორპედოს ტრაექტორიიდან გასვლა ვერ მოასწრო. სასწავლო ტორპედოს დაჯახებამ სხვა ტორპედოების დეტონაცია გამოიწვია.

2000 წლის 8 სექტემბერს გაზეთ Berliner Zeitung-ში დაიბეჭდა სტატია კიდევ ერთი ვერსიით, რომლის თანახმადაც, „კურსკის“ კატასტროფა П-700 ტიპის რაკეტის შემთხვევითმა შეჯახებამ გამოიწვია, რომელიც ატომური სარაკეტო კრეისერ „პიოტრ ველიკიდან“ იყო გაშვებული.